Vodafone’dan 2030 İçin Dijitalleşme Vizyonu

Vodafone, Türkiye’nin dijitalleşme seyahatini mercek altına alan yeni bir rapor yayınladı. Vodafone’un Siyaset Tahlil Laboratuvarı (PAL) işbirliğiyle hazırladığı “Dijital Türkiye 2030 Raporu”nda Türkiye’nin dijital dönüşümdeki durumu, potansiyel gelişim alanları ve muhtemel ekonomik tesirler gelişmiş ülkelerle mukayeseli bir perspektifle bedellendiriliyor. Türkiye’nin dijital yüzyılına ışık tutması hedeflenen raporda, ülkenin dijital dönüşüm süreci ve bu sürecin hızlandırılması için önerilen siyaset adımları Dijital Toplum, Dijital Şirket, Dijital Devlet ve Dijital Altyapı başlıkları altında inceleniyor.

Vodafone’un yayınladığı “Dijital Türkiye 2030 Raporu”, düzenlenen basın toplantısında tanıtıldı. Toplantıda konuşan Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy, dijitalleşmenin ekonomik ve toplumsal gelişimin temeli olduğunu hatırlatarak şunları söyledi:

“Vodafone olarak bir yandan Türkiye’nin dijitalleşmesi için çalışırken, bir yandan da bu alanda gelişim fırsatlarını inceleyen, kamu siyaseti için kıymetli bilgiler sağlayan tahlillerin üretilmesine liderlik ediyoruz. ‘Dijital Türkiye 2030 Raporu’nda ülkemizin dijital dönüşüm sürecinin en kıymetli üç ögesi olan toplum, şirketler ve devleti mercek altına aldık. Bu ögelerin olmazsa olmaz bileşeni ve önkoşulu durumundaki altyapıyı da dördüncü eksen olarak inceledik. 2030 yılı, sürdürülebilir kalkınma maksatlarıyla temsil edilen global kalkınma işbirliğinin maksat tarihi. AB başta olmak üzere birden fazla gelişmiş ülkenin dijital stratejilerinin gaye yılı da 2030.”

“Dijital hünerler vatandaşların günlük aktivitelerini kolaylaştırırken akademik imkanları güzelleştirmede, kamu hizmetlerine ve iş imkanlarına erişmede de değerli rol oynuyor. Türkiye’de bireylerin %30’u en az temel seviyede dijital marifete sahipken, AB’de bu oran %54. AB’nin resmi amacı 2030’da bunu %80’e çıkarmak. AB’nin bu amacına erişebilmemiz için 30 milyon kişinin temel dijital maharetleri edinmesini sağlayacak bir atağa gereksinimimiz var. En az temel düzeyde dijital hünere sahip nüfus oranını evvel %60, sonra %80’e yükseltmeyi hedeflemeliyiz. Lakin bu sayede internet üzerinden bilgiye ulaşma, e-ticaret, internet bankacılığı, iş imkanları yaratılması üzere alanlarda gelişme kaydedebilir ve iktisada olumlu katkı sağlayabiliriz. Bunun için dijital maharet kazanımına yönelik eğitim siyasetleri ile akıllı telefon, tablet ve bilgisayar üzere aygıtlara erişimin kolaylaştırılması alanlarında atılacak adımlar kritik değerde. Bu noktada bilhassa aygıt taksit sınırlamalarının kaldırılmasının, aygıta erişimin önünü açacak bir adım olacağını düşünüyoruz.”

Engin Aksoy, şöyle devam etti: “Türkiye’de internet kullanan firma oranı AB ortalamasını yakalamış olsa da firmaların lakin %60’ı süratli internete erişebiliyor. Tahliller, tüm firmaların süratli internete eriştiği durumda GSYİH’de ek %0,5 artış olabileceğini, öbür bir deyişle 4,2 milyar dolarlık ek gelir tesiri sağlanacağını gösteriyor. Raporda, şirketlerin temel dijitalleşme göstergelerindeki performansını pahalandırmak ve burada sağlanacak gelişimin ekonomik tesirini ölçmek üzere bir dijitalleşme endeksi oluşturduk. Bu endekse nazaran ülkemizdeki KOBİ’lerin %15’i orta düzeyde dijital iken, yalnızca %4’ü yüksek düzeyde dijital. Büyük şirketlerde ise bu oranlar sırasıyla %39 ve %25 seviyesinde. 10 üzerinden puanlanan dijitalleşme endeksindeki 1 puanlık artış şirketlerin verimliliğinde %6 oranında artış sağlıyor. Türkiye’deki tüm şirketlerin ortalama endeks skorunun 1 puan üst çıkması, ülke genelinde %3’lük ek GSYİH artışı, yani 26 milyar dolarlık bir artış sağlayabilecek.”

“Dijital sanayilerin iktisattaki hissesinin AB ortalamasına yakınsaması, diğer bir deyişle %5,5’e yükselmesi ve 30 mbps üzeri süratli internet kullanan şirket oranının %100’e çıkarılması hedeflenmeli. Tüm şirketlerin en az bir yeni dijital teknoloji eseri edinmesi yoluyla dijitalleşme düzeyi yükseltilmeli. Öbür yandan, şirketler dijitalleştikçe ve bulut bilişim üzere teknolojileri daha fazla kullandıkça bilgi merkezlerine olan muhtaçlık arttığından, bu alandaki yatırımlar da ehemmiyet kazanıyor. Data siyasetlerinin milletlerarası normlara uyumlu olması ve teşviklerin cazibesinin artırılması öncelikli olmalı. Bilhassa mikro ve küçük işletmeler başta olmak üzere KOBİ’lerin dijital dönüşümünün desteklenmesi ve bilişim şirketlerinin gelişimine yönelik teşvik programlarının uygulanması gerekiyor.”

Engin Aksoy, Dijital Devlet konusuna da değinerek şöyle konuştu: “Ülkemizin e-devlet konusunda güçlü bir pozisyonda olması, 2030’a giden süreçte e-devletten Dijital Devlete geçişi mümkün kılıyor. Ulusal Dijital Devlet stratejisinin ve kamu bulut bilişim stratejisinin tamamlanarak uygulamaya geçirilmesi, açık kamu verisi kullanarak kıymet yaratılmasına yönelik teşebbüslerin başlatılması, kamuda bulut bilişim sistemlerinin yaygınlaştırılması, bu süreci kolaylaştıracak adımlar olacak. Öbür bir husus ise kamunun dijitalleşmesinde gereksinim duyulan eser ve hizmetlerin geliştirilmesinde işletmeciler ve yerli teknoloji ekosisteminin işbirliğini geliştirecek teşebbüslerin hayata geçirilmesi. Katma kıymeti artıracak yerli üretime odaklanarak ileriye dönük gereksinimleri vaktinde tespit eden, buna nazaran Ar-Ge, üretim ve pazarlama planlarını ortaya koyan bir platform oluşturmak gerekiyor. Günün şartlarına ve teknolojinin gelişimine nazaran donanımın yanı sıra yazılım eserlerini de kapsayan yerli eser tarifleri yapılmalı. Bu biçimde planlı bir yerli üretim siyaseti ile hem kamuda hem özel dalda yerli üretimin ve kullanımının artması sağlanabilir.”

“Eski jenerasyon taşınabilir teknolojilerin uygun bir plan dahilinde yeni teknolojiye dönüşümünün sağlanması ve kaynakların yeni jenerasyon taşınabilir teknolojilere yönlendirilmesi yatırımlar için değerli. 3G’nin yeni teknolojilere geçiş yapılarak güncellenmesi, gelişmiş ülkelerde yaygınlaşan bir yaklaşım. Avrupa’da pek çok hizmet sağlayıcı, eskiyen teknolojiler için yatırımları durdurup tahsis edilmiş spektrumu 4G ve 5G’de kullanmaya yahut bu doğrultuda planlama yapmaya başladı. Almanya, Çekya, İtalya ve birçok ülkede en az bir operatör geçiş planını açıkladı. Önümüzdeki devirde mevcut 4.5G altyapısının daha faal kullanılması için atılacak adımlar kısa vadede taşınabilir temas kalitesini artırabilir. Bunun yanı sıra frekans tahsisi başta olmak üzere spektrumun faal kullanımını amaçlayan düzenlemelerin yapılması hem taşınabilir şebekelerin performansını artıracak hem de yatırımların verimliliğini sağlayacak. Yeni kuşak teknolojilere geçişi de kapsayan spektrum kullanımı yol haritasının kamuoyu ile paylaşılması, 5G dahil kesimde uzun vadeli yatırımların planlanmasında kılavuz vazifesi görebilir.”

Dijital Altyapı alanında atılması gereken adımları paylaşan ve Türkiye’de taşınabilir ve sabit genişbant internet yayılımının OECD ortalamasının gerisinde kaldığına işaret eden Aksoy, şunları söyledi:

“Mobil genişbant abone oranında OECD ortalamasına erişmemiz için 2030’a kadar her yıl abone yoğunluğunun %10 büyümesi gerekiyor. Bu, yıllık %1’e varan GSYİH artışı, yani iktisada 7 milyar dolarlık katkı sağlayacak. Öbür yandan Türkiye’de 100 kişi başına fiber abone sayısının 6, OECD ortalamasının 12, en yüksek 10 OECD ülkesinde ise 28 olduğunu görüyoruz. Dijitalleşme konusunda örnek gelişim sergileyen ülkelerden Güney Kore’de kilometre yol başına düşen fiber sınır uzunluğu bizim 4 katımız. Tıpkı yoğunluğa ulaşmak için fiber sınırının yaklaşık 2 milyon kilometreye çıkması, bunun için de her yıl %17 artması gerekiyor. Bu sayede 2030’a kadar her yıl GSYİH’ye %2,2’lik, yani 19 milyar dolarlık katkı sağlanabilecek.”

“Sektörümüz, dijitalleşmeyi sağlayan ve kolaylaştıran stratejik bir pozisyonda. Bu nedenle diyoruz ki, Türkiye 2030’a kadar fiberde OECD ortalamasını yakalamalı. Bu alanda önder ülkelerle müsabakayı hedeflemeli ve yatırımları hızlandırmalıyız. Öteki yandan frekans tahsisleri yapılarak 3G yerine 4.5G önceliklendirilerek ve 5G yatırımları hayata geçirilerek, bilhassa sanayi bölgeleri üzere üretim verimliliğini de artıracak alanlarda yeni teknolojilere süratli geçişin desteklenmesi değerli. Altyapı yatırım ve maksatları konusunda ilerleyebilmek için düzenleyici çerçevenin yenilikçiliği ve verimliliği artıran, yatırım ve inanç ortamını güçlendiren nitelikte olması kıymetli. Dijital altyapılar üzere ağır yatırım gerektiren alanlarda düzenlemelerin maliyet boyutunu da göz önüne alarak yatırımların devamlılığını sağlamak kritik. Yeni teknolojileri, dijitalleşmeyi ve bu alanda yapılacak yatırımları kolaylaştırıcı ve düzenlemelerin oluşturacağı maliyeti de göz önüne alan bir bakış açısıyla ilerlememiz gerekiyor.”