Final Fantasy XVI – İnceleme

Fırtınalı bir geceydi. Güya İstanbul’un yalnız göklerinde Thor ve Zeus yıldırımlarıyla kapışırken Ramuh da onları şimdilik uzaktan izliyordu. Bunun alışılmış ki önümüzdeki birkaç saatte yaşanacak olanları haber verdiğini bilemezdim o an. Heyecanlıydım. Zira 25 yıldır takip ettiğim, beni ben yapan eserler çıkarmış bir serinin yeni oyununa başlamak üzereydim. Kaygılıydım. Her ne kadar fragmanlar hayli umut vaat edici olsa da Square Enix’in son yıllardaki istikrarsız halleri ve seriyi tahminen de istemediğimiz bir yere götürme uğraşı canımı mı sıkacaktı? XV. oyunun ağızlarda bıraktığı kekremsi tat devam mı edecekti? “Olsun” dedim kendi kendime, “oynayıp görelim bakalım”. Ve oyunun birinci 2-3 saati bittiğinde anladım ki tüm kuşkularım ve tasalarım yersizmiş. Boşa evhamlanmışım. Aslında önümdeki 50 saat boyunca serinin en uygun oyunlarından birini oynamakmış hisseme düşecek olan…

Acımasız bir dünya

Final Fantasy her daim umudun yeşil tutulduğu, yer yer karanlıklaşsa da daima ulaşılmak istenen o ülkü dünyaların, fantastik diyarların bir yansıması olmuştu. Bu sefer durum farklı. Kendi dünyamız karanlıklaştıkça ve umut azaldıkça bu elbette sanatkarların yaratılarına da yansıyor. Valisthea işte bu telaşın, toplumsal anksiyetenin ve değişen normların bir eseri. Günümüz konjonktüründe artan temsiliyetsizlik, aidiyet sorunu, toplumsal eşitsizlikler, ismi konulmamış kölelik ve göçmen sorunu üzere kederler hepimizin gündemindeyken Final Fantasy üzere büyük bir fikri mülkün buna kayıtsız kalması düşünülemezdi ve FF XIV’ü dirilten takımın cesurca bu istikamete gitmesi de daha en baştan oyuncuyu çok tanıdık bir atmosfere sokuyor.

Dünya veremli üzere daima kararan ve ülkeleri daraltan bir hastalığa tutulmuş, kaynaklar azalıyor ve bu azalan kaynaklar krallıkları savaşa itekliyor gün be gün. Tüm bunların ortasındaysa Dominant isminde sihir gücüyle Eikon denen fantastik varlıklara dönüşebilen beşerler var. Bu beşerler güya birer nükleer caydırıcı konumundalar ve savaş alanına inmeleri katastrofik sonuçlara hamile.

İşte bu güç uğraşı ve jeopolitik kapışmanın yanı başında Rosaria krallığı ve çocuk Prens Joshua var. Onun Eikon güçleri serinin gediklilerinden Phoenix’ten geliyor ve kıymetli bir seremoni için birebir vakitte onun korumalığını da üstlenen ağabeyi Clive ve babasıyla birlikte yola çıkıyorlar. Doğal trajik olaylar da takip ediyor. Herkesin oyunu Game of Thrones esintili diye yaftalamasını anlamakla bir arada (özellikle Clive ve kurdu Torgal’ın münasebeti düşünüldüğünde) bu bayağı halis mulis Sheakespare yahu. En hasından aşk, savaş, fedakârlık, intikam ve insani bağlar üzerine bir hikaye açılıyor önümüzde. Üretimciler o denli ilmek ilmek dokumuşlar, her adımda o denli ayrıntılarla süslemişler ki bu dünyayı hayran olmamak, karakterlerin her adımında, verdikleri her güç kararda yanlarında hissetmemek için kalbinin taştan olması lazım insanın.

İşte tam da buydu Final Fantasy’lerde özlediğim şey. Tamam XV’teki Noctis’in hikayesi de etkileyiciydi yer yer lakin oyunun imal sürecindeki karmaşadan nasibini ziyadesiyle alıp bulanık bir noktaya sürükleniyordu o oyun. Üretimci Naoki Yoshida ve FF XIV’ün gerisindeki grupsa örneğin FF VIII’deki valsin ehemmiyetini anlamış, X’daki Yuna’nın sending sahnesini özümsemiş ve IX’daki Alexander vs Bahamut savaşının manasını yürekten sahiplenmiş belirli ki. Zira XVI’da hem serinin geçmişine kusursuz atıflar var hem de geleceğine dair heyecanlandıran adımlar. Bu cüretkâr adımların en göz önünde olanıysa baştan aşağı değişen dövüş sistemi.

Fantasy May Cry

Savaş sisteminden bahsetmeden önce öyküyü biraz daha ilerletelim. Başlangıçtaki olayların üstünden yıllar geçmiştir ve Clive artık imparatorluğa hizmet eden ve damgalanmış bir askerdir. Ailesinden ve sadık kurdu Torgal’dan (the best yancı hayvan olabilir kendisi bu arada) koparılmıştır, Kardeşi Joshua’dan aldığı Phoenix güçlerini azami seviyede kullanır zira Valisthea’da sihir gücü olanlara Bearer denmekte ve hor görülmektedirler birçok vakit.

Oyun buradaki kölelik ve toplumsal ayrımcılık çizgisini çok net ve sert çekerek karanlık tonunun hakkını veriyor doğrusu. Esasen şimdiye kadar gelen FF’ler içinde Origins’i de katlayarak en kanlı oyun bu olmuş. Savaş sahneleri yırtıcı, diyaloglar son derece çarpıcı ve gerçekçi, duygularsa pek insani. Bu hisler sevinç, hüzün, umut, kardeşlik üzere temaları işlediği kadar meczupluk, intihar, bencillik ve ümitsizlik üzere insan tabiatının daha karanlık yanlarına da gidebiliyor. Yapımcıların cüretini takdir etmemek elde değil hakikaten.

Clive eski FF temel oğlanlarına pek de benzemeyen, epey kolay bağ kurulabilen bir karakter. Biraz düz biri olması yaşadığı his patlamalarının daha manalı olmasını ve oyuncuya geçmesini sağlıyor. Onun her bir az güldüğü an içiniz sevinçle dolarken onun kederi ve acısı da bizim kalbimizi cız ettiriyor. Genel olarak enfes diyebileceğim kalitede olan seslendirme ve performansların içinde en çok parlayan ve rol çalanıysa serinin toplamından daha çok isminin geçtiğine emin olduğum ancak kanıtlayamayacağım Cid’den geliyor. FF oyunlarında Cid daima kıymetli bir noktadadır fakat üretimciler bu sefer onu merkeze koyarak kıssanın de kalbi olmasını sağlamış. Aslında Clive’ın gerçek seyahati ve dönüşümü de Cid’le tanıştıktan sonra başlıyor. Ki olaylar buradan nerelere nerelere gidiyor ona hiç değinmeyeceğim ancak baştan sona bütünlüklü ve özüne sadık bir hikaye deneyimleyeceğinizin muştusunu vereyim şimdiden.

Tüm bu krallıkları, karakterleri takip etmek başlangıçta karışık gelse de Active Time Lore özelliği sayesinde o andaki orta sahneyi durdurup çıkan seçeneklerden sahnedeki bireyler ve tertipler hakkında bilgilere süratle ulaşabiliyoruz. Bence dahiyane bir tahlil ve kullanması da pek pratik.

“Ya arkadaş arbede dövüş dedin bir paragraf tekrar olay anlattın” dediğini duyar üzereyim sevgili okuyucu lakin gerçekten elimde değil, bu derece etkileyici bir hikaye her gün karşımıza çıkmıyor oyunlarda takdir edersin ki. Hasebiyle ne kadar övsem az gelecek. Serinin evvelki birtakım oyunlarında ve yan oyunlarda aksiyon bazlı oynanışı görmüştük aslında. Lakin böylesini gerçekten görmemiştik. Kendi başına bir sanat yapıtı diyebileceğim dövüş sisteminin arkasındaki isim Ryota Suzuki yıllarını Capcom’da Devil May Cry’ın dövüş sistemlerini tasarlayarak geçirmiş tecrübeli bir isim. Onun önderliğinde oyun karakter odaklı aksiyonu benimseyerek dayanılmaz yenilikçi ve riskli bir işe imza atmış. Bu risk oynanış alanında harikulade keyifli ve değişken bir akış formunda karşılık bulurken olayın RYO tarafında sadeleşmelere yol açmış.

Hani baş göz dalıp kombo kastığımız, çok cool gözüken, fecî derecede tatmin edici ve yanlışsız stratejiyle en kallavi düşmanları bile süratle alt edebileceğimiz bir dövüş sisteminden bahsediyorum. Bilhassa FF VIII oynayanlar serinin kafayı kırdığında ne kadar derin RYO elementleri barındırabileceğini hatırlarlar. Buradaysa giyebildiğimiz üç eşya, pek de etkimizin olmadığı özellik puanları ve Eikon yetenekleriyle sonlu işin RYO tarafı. Hani bir Star Ocean, Xenoblade Chronicles hatta The World Ends With You derinliği bekleyenler hayal kırıklığına uğrayacaktır. İşin Eikon’larla ilgili etli kısmıysa bu baş döndüren aksiyon şöleninin kalbini oluşturuyor ve onu anlatmak için evvel Final Fantasy’de bu çağırılabilen tanrısal varlıkların geçmişinden bahsetmem lazım birazcık ki olayın nereden nereye geldiği netleşsin.

İfrit olma yanarsın…

Final Fantasy III’ten beri farklı formlarda hayatımızda çağırılabilen yaratıklar. Kah birinci oyunlarda olduğu üzere kısa müddetli gelip havalı özel hareketlerini düşmanın üzerine yağdırarak kendi boyutlarına çekildiler, kah yanımızda savaşa katıldılar ancak seri tarihinde birinci sefer (her oyunun farklı bir dünyada geçtiğini, farklı kıssalar anlattığını belirteyim tekrar; yani alıp baştan dalabilirsiniz XVI’ya) insanların bu varlıklara dönüştüğü bir dünyadayız ve sadece bu bile olayların çehresini inanılmaz değiştiriyor.

Bu oyunda klasiklerden gidilmiş. Ifrit, Shiva, Titan, Ramuh, Odin, Bahamut ve Phoenix tüm haşmetleriyle arz-ı endam ediyorlar. Her bir Eikon bir beşere da bağlı olduğundan epey akılda kalıcı bir karakter yelpazesi var oyunda. Örneğin Bahamut’un Dominant’ı Prens Dion imparatorluğun veliahttı ve Dragoon şövalyelerinin kaptanı saygın bir asilzadeyken Garuda’nın Dominant’ı Benedikta hayatın sillesini yemiş yalnız ve yalnız kendi çıkarını savunan delişmen bir bayan. Bu hepsi çok yeterli yazılmış karakterlerin her biriyle karşılaştıkça Clive da hem içsel hem de mekaniksel olarak değişip gelişiyor. Zira onun belirleyici yeteneği öteki Dominant’ların gücünün bir kesimini kendine çekebilmesi ve oyunun tüm dövüş sistemi de bunun üstüne konseyi.

Aynı anda 3 Eikon’un güçlerini kullanabildiğimiz sistem kullanması rahat ustalaşması da o kadar sıkıntı olmayan bir yapıda. Fakat birtakım kombinasyonlar da başkalarından daha düzgün çalışıyor. Örneğin Shiva’nın kısa müddetli donduran sıyrılma hareketiyle darbelerden yırtarken Odin’le üstlerine ölümcül ve süratli kombolarla dalmak -ve rakibin darbesini savuşturmak- mümkün. Titan’ın ağır yumrukları ve Garuda’nın rakibin stagger barını (bu bar tükenince düşman bir mühlet baygın ve hücuma açık hale geliyor) süratle düşüren taarruzları da birlikte güzel gidiyor. Olay Bahamut’u kullanmaya geldiğinde hasar düzeyleri arşa çıkarken Phoenix ve Ifrit’in ateş elementini farklı kullanışları da taktiksel olarak bir derinlik katıyor savaşlara.

İş bu tanrısal varlıkların kapışmasına gelince lakin yer yerinden oynuyor her manada, oyun tarihindeki en epik müsabakalara hazır olun derim ve bunu kolay kolay da söylemiyorum. Hani buradaki kimi Eikon savaşlarıyla fakat Asura’s Wrath yahut God of War karşılaştırılabilir. Ayrıyeten bu savaşlar sadece aksiyon ve devasalık istikametinden etkileyici değiller. İşin içinde kardeşlik de var intikam da, günahlarından arınma da var sevdiklerini korumak da. Zati oyun sizi bu anlara itinaya bezene hazırlıyor ve beklenen o büyük an geldiğinde asla hayal kırıklığı yaratmayarak çoook büyük bir yükün altından kalkıyor. Mekaniksel olarak da hayli değişkenlik gösteren bu orgazmik, beyin yakıcı, kör edici, el yorucu ancak bitirince de harikulade bir tatmin hissi veren savaşlar uzun yıllar hafızalardan silinmeyecek ona garanti veririm.

Bu sahnelerin ve genel olarak oyunun görsel ve müzikal kalitesinin de çok üst seviye olduğunu ve rastgele öbür bir oyun tarafından yakın vakitte geçilmesinin güç olduğunu da belirtmek isterim. Uzun vakittir Final Fantasy markası daima diğerlerini takip etmişti şimdiyse yol göstermek için yine sahneye çıktı ki bunu da yaklaşık 15 yıldır yapmamıştı.

Elementsel hasarlar ve zehir, baygınlık, körlük üzere durum hasarları bu oyunda yok. Sözgelimi eski oyunlarda bir Marlboro’nun Bad Breath hareketine yakalanmak neredeyse kesin vefat demekken burada yalnızca orta derece bir hasarla yırtıyorsunuz. Alışılmış bu durum işin RYO derinliğini azaltsa da neden bu istikamete gidildiğini de anlayabiliyorum. Oyuncuyu menülerde kaybolduğu ve akıştan sıkça koptuğu bir yapı yerine olabildiğince aksiyonun içinde tutmak istemiş grup ki bu sayede dünyada geçirdiği vakit ve burayı içselleştirmesi de artsın. Zati dünya derken de o denli büyük bir açık dünyadan bahsetmiyorum. Oyun genel olarak çizgisel düzlemde ilerlerken yer yer orta büyüklükte açık bölgelere de yolumuz düşüyor ve bazen Chocobo sırtında (ay bunların çorbasını yapıp sosisini de yiyorlarmış☹) bazen tabanvay buraları geziyoruz. Lakin bu seyahatlerimiz çoğunlukla yan vazifeler ismine oluyor ki onlar hakkındaki hislerim biraz karışık.

Clive bir işçi yiğit

Oyunda aldığımız birinci yan vazife Cid’in bizi götürdüğü gizlenme yerinde aşçıdan aldığımız ve “ya Clivecığım bizim şu yoksullara yemek yaptım bi’ götürüp versene kurban olduğum” üzere kolay bir iş. “Peki” diyoruz problem yok, hatta birinci vazifenin kedi kurtarmak olmadığı bir JRYO görüp seviniyorum falan. Ha lakin şuna da eminim bu getir götür misyonlarından oyun sonradan başıma yağdıracak düzgünü mi ben şimdiden hazırlığımı yapayım. Hakikaten de o denli oldu ve sonradan baydırasıya olmasa da hissedilir çoklukta yan vazifeler gelmeye başladı. Hani katlanılabilir düzeydelerdi lakin yeniden de bir tık sıkılmadım desem palavra olur.

Sonra işin rengi değişti ve gezdiğimiz bölgelerin liderleri diyebileceğim karakterler ve onların yan misyon serileri işin içine girmeye başladı. Onların özenerek hazırlanmış orta sahneleri, daha kaliteli yazımları olduğunu gördükçe de keyfim yerine geldi zati. Hatta bu misyonların son etaplarına kadar geldiğimde aldığım mükafatlar de çok tatminkâr olduğundan yaptığıma da sevindim son kertede amma ve lakin bu istikrarsız dağılım ve dünyada yapılabilecek şeylerin azlığı da birazcık üzdü. Ha elbette yan avlar, daha evvelki kısımları tekrar oynayabileceğimiz Arcade Mod falan var hatta New Game +’ta Level cap 100’e çıkıp (normalde 50) yeni eşyalar falan da ekleniyor lakin bu sefer de düşman çeşitliliğinin azlığı elimi geri çekiyor. Sonuçta neden tıpkı adamın lacivertiyle uğraşayım diyorum. Eh bu kadar kusur kadı kızında da oluyor o yüzden kendimi oyunun mükemmel öyküsüne bırakıp gerisine de çok kafayı takmıyorum, sonuçta FF her şeyden evvel kıssa ve karakterler demek. Onlar beni alıp götürüyorsa, oyunda unutulmaz anlar yaşanıyorsa işin özü korunmuş demektir.

Ama belirttiğim üzere yan vazifeler ve dünyanın dolduruluşu alanında beklentileri sakin tutmakta da yarar var. Bu oyunun yapısını Witcher 3’ten çok Witcher 2 ile karşılaştırabilirim lakin onun da yan misyonları bunu ezip geçer zati. Hani bunun dışında da oyuna çemkirebileceğim pek bir sorunum yok açıkçası. Hasebiyle başlangıçtan beri yüzeysel geçtiğim ve “şöyle hoş, bu türlü müthiş” dediğim işin hikaye kısmında biraz daha derinleşmek istiyorum müsaadenizle.

Tanrılara karşı bir savaş

İnsanı insan yapan aklı, hisleri, şuuru ve iradesidir çok genel konuşmak gerekirse. Şayet tarihte bir zorluk gördük mü üstüne gitmeseydik o mağaradan çıkamazdık hala. Bizler gelişim ve değişim içinde hür adımlarla yürüyen yahut yürümeye çalışan varlıklarız, esarete gelemeyiz.

İşte bu esaret teması iki istikametli akıyor FF XVI’da. Birinci istikamet ana karakterlerin Eikonlar’la olan bağları sebebiyle yaşadıkları bir çeşit baht mahkumiyeti ve buna karşı çıkışları. Başkasıysa sıradan halkın içindeki sihir kullanabilenlerin yaşadıkları kölelik ve gerçek manadaki esaret. Demin bahsettiğim yan misyonların büyük kısmında bu acımasız dünyadan kesitler bol kanlı yahut yürek burkan sahneler eşliğinde önümüze seriliyor. Yazgıya isyan eden karakterlerden kimi yaşarken birden fazla da ölüp vaktin kumlarıyla anılara karışıyorlar. Valisthea’yı tesiri altına almış olan çürüme, ruhları da dejenere edip yok ediyor. Krallıkların dev kristallere bağlı güvenlikli yaşamlarıysa aslında pamuk ipliğine bağlı. Oyunda en çok tekrar edilen fikir olan “kendi kurallarına nazaran yaşamak ve ölmek” tüm yapının ana kolonu olan, çabucak herkesin içselleştirebileceği yalın ve manalı bir destek noktası. Bu ideoloji karakterlerin hem birbirlerine hem de dünyaya karşı aldıkları tüm halleri belirlerken beşere da kendi ömrünü sorgulatıyor tüm düzgün sanat yapıtlarının yaptırdığı üzere. Sadece bu bile benim hayatımda çok kıymetli olan bu seriye son yıllarda yitirdiğim hürmetimi geri kazandırdı ve memnun etti yahu. Birçoktur sallantıda olan duvarlar yıkılmıştı sonunda, serinin önünde yeni bir ufuk uzanırken ben de bu yeni periyodu diğer bir hevesle karşılayabiliyordum. Bu unutulmuş hissin geri dönüşü ve hayata bakışımda bu tekrar yakılmış alev tahminen Ifrit’in koca koca düşmanları dağlayan alevi kadar coşkun değil ancak onun Phoenix’in geceyi aydınlatan umudu kadar parlak olduğunu hissediyorum ya bu bana kâfi de artar bile.

Bu bir “Fantezi” de olsa yüreğimde her daim yerin var…

Buraları fazla hislerime boğmadan ve sizi daha fazla meşgul etmeden huzurlarından çekiliyorum sevgili okuyucu. Bu oyuna harcayacağın 800 TL tahminen senin 3-4 günlük yemek masrafın, tahminen borcun var ve tahminen bu parayla bir şeyler içip kendini kaybedeceksin tekrar bu renksiz boyuta dönmeden önce gecenin renklerine karışarak. Bunları yapabilirsin yahut o parayı (bir PS5’in de varsa tabii) bu oyuna yatırabilirsin. Ola ki bu kuralları sağladıysan gerine yaslanıp bu uzun ve doyurucu maceranın tadını çıkar. Yoldaşların daima seninle olacak yol ne kadar güçlü olursa olsun, muazzam savaşlar verecek, hayal bile etmediğin yerlere gideceksin. Mukadderatı alaşağı edip, hükümranlıklar devireceksin, elini tutanlar da olacak o eli kesmek isteyenler de lakin şunu bil ki “yalnız değilsin”. Ve bu hayat yolunda gitmiyorsa onu kendi yoluna getireceksin zira lakin o vakit hür ve ‘kendisi’ olabilmiş biri üzere hissedersin. Bu fantezi senin ve sonu olan her şey diğer bir şeyin başlangıcı birebir zamanda…