The Last of Us Part I – İnceleme

Neden güya Last of Us 2 incelemesini de ben yapmışım üzere geliyor bana? Sanki üzerine çok mu baş yordum? Yoksa abim Yapıt’a telefon açıp her vakit yaptığım üzere 20 dakika bu oyun hakkında da mı konuştum?

Belki de 9 yıldır makul aralıklarla daima Last of Us oynadığımızdandır. Birinci çıktığında nasıl da sükse yapmıştı. Nasıl yapmasındı ki? İnanılmaz derecede sinematik bir anlatım, temposu düşse bile tansiyonu azalmayan, güldüren, ağlatan, hem aksiyona hem maceraya doyuran 15 saatlik bir serüven.

Bilmeyen kaldı mı bilmiyorum lakin yıl 2033. Dünyayı tekrar zombiler istila etmiş durumda. Ancak bu sefer tıpkı klişe zombi öykülerinden birinde değilsiniz, telaşlanmayın. Zombiler kıssanın ana konusu bile değil. İsimleri zombi de olmayabilir. Clicker’lar var mesela. Runner’lar var. Bloater’lar var. Onların niyetleri aslında belirli. Bir de, nahoşlukları dışına vurmuş, bir virüsün tesiriyle insanlıktan çıkmış, içlerinde bitmek tükenmek bilmeyen o açlık hissiyle yaşamak zorunda kalan bu yaratıklar dışında kalanlar var. Onlar kendilerine “insan” diyorlar. Ancak insanlık, medeniyetin sunduğu imkanlar gittiği anda peşine takılıp gidiyor ne yazık ki. Last of Us tüm bunları anlatıyor. Yaratıkları, onlardan kurtulma çabasını, insan üzere görünüp insanlığını büsbütün kaybetmiş varlıkları anlatıyor. Hayatta kalmak için her şeyin mübah olduğu bir dünyada bir “iş anlaşması” olarak karşımıza çıkan Ellie’nin Joel’in en sevdiği varlığa dönüşmesinin anlatıyor Last of Us.

Uçak Üzere Oyun

Last of Us çok ağır başlıyor. Uçağın piste çıkana kadar 1 saat taksi yaptığını düşünün. İşte o denli bir his var. Alışılmış oyunu daha evvel bir kaç kere bitirdiğim için de o denli hissetmiş olabilirim fakat ağır bir temposu var başlarda orası net. Sonra birden teğe aksiyonun içine dalıyorsunuz. Kalkış anının o heyecanını aklınıza getirin artık de. Yerde tam gaz giden uçağın içinde hafif tedirginlik, tuhaf bir heyecan. Tekerlekleri yerden kesip süratli bir tırmanış geliyor sonrasında da. Last of Us da bu türlü yapıyor size. Joel’le Ellie’nin yolunu kesiştiriyor. Çabucak akabinde sizi süratlice aksiyonun içine atıyor. Lakin daha tam başladık mı başlamadık mı emin olamıyorsunuz. Ne zamanki kalkış anı sona eriyor; oyunu sonuna kadar korunacak bir aksiyon düzeyine ulaştığınızı anlıyorsunuz. Joel ve Ellie başbaşa kaldığı anda kalkış tamamlanmış oluyor. Oyunun sonundaysa o sarsıntılı, kalkıştan daha huzursuz edici iniş anında, tekerlekler yere basıncaya kadar içten içe yaşanan kaygı beyninizi kaplıyor.

2022 yılında baktığınızda Last of Us hayli sıradan görünen bir macera aksiyon oyunu aslında. Cinsin tüm gerekliliklerini yerine getiriyor. Sağlam bir aksiyonu var en başta. Hem göğüs göğüse çarpışmalara müsaade veriyor hem de tüfeğin namlusuna denk gelen Clicker’lara cehennem azabı yaşatmanıza imkan tanıyor. Ayrıyeten bunların ikisini de yapmak zorunda değilsiniz istemiyorsanız. Kapalılığı seven oyunculara da hitap ediyor oyun. Ortadan sıvışmak isteyenlere, düşmanlarına sessizce yaklaşıp işlerini tekrar tıpkı sessizlikte bitirmek isteyenlere de son derece başarılı biçimde hizmet ediyor. Sağdan soldan işinize yarayacak eşyalar topluyor, onları bir ortaya getirip daha da çok işinize yarayacak şeylere dönüştürüyorsunuz. Bir yandan kısımlarda bulduğunuz ilacımsı kapsüller sayesinde Joel’in güçlenmesini sağlarken bir yandan da tekrar etrafa sağılmış yedek kesimleri biriktirerek ekipmanlarınızı geliştiriyorsunuz. Temel oğlan Joel oyunda. Lakin Ellie’siz Joel’in hiç bir manası yok. Ellie sahneye çıkana kadar hisleri alınmış, geçmişte yaşayan, iş odaklı bir adam olarak çıkıyor Joel karşınıza. Sevilecek pek bir tarafı da yok o haliyle. Ne vakit işin içine Ellie giriyor, Joel her yaptığıyla takdirinizi kazanmaya başlıyor. “Ben de birebirini yapardım” dedirtiyor size bir müddet sonra. O vakit anlıyorsunuz ki Last of Us ana karakterlerini çok güzel tasarlamış zira “sevilesi” karakterlerin baş rolde olduğu oyunlar her vakit çok daha etkileyici oluyorlar. Last of Us da bunun istisnası değil.

Joel temel oğlansa Ellie öz-esas kız. Oyunun can damarı. Ne yazık ki denetim ettiğimiz ana karakter değil. Kendisine yazılan rol uyarınca oyunun senaryosunun müsaade verdiği ölçüde katkı yapıyor aksiyona genelde. Bir God of War Atreus durumu var birden fazla vakit. Ana karakterin Joel olması sayesinde Ellie’yi çok daha net gözlemleyebiliyorsunuz. Dedim ya asıl yıldız o diye. Pis işleri Joel yaparken Ellie’nin davranışlarını gözlemlemek oyunun en keyifli anlarını yaşatıyor size.

Bazen Ellie’ye Joel’in sığamayacağı yerlere gitmesini söylemeniz gerekebiliyor. Ya da kapının altına sağlam bir şey sıkıştırmasını. Oyunun “Bulmaca” kısımlarında bilhassa devreye giriyor Ellie. Lakin 9 yıl evvel bile klişe gelen 2022’de hiç çekilmeyen “çek çöp konteynırını üzerine çık” biçimi bulmacalar can meşakkatinden öteye geçemiyor ne yazık ki. Yani koskoca oyunda daima bir konteynır çekip, merdiven dayamaya odaklı bir bulmaca anlayışı var. O nedenle Part 1’in tahminen de en mükemmel özelliklerinden biri “Skip Puzzle” olmuş diyebilirim.

Orijinalin Remaster’ının Remake’i

9 yılda 3 versiyonu çıkan oyuna GTA denirdi bildiğim kadarıyla lakin bir öbür ismi da Last of Us’mış. İnsan oturup düşünüyor “Ne gerek vardı” diye. “Oyunumuzu yeni nesillere” taşıdık deseler olmaz. Hangi yeni jenerasyon derler adama? Şikayetçi miyim? Mutlaka değilim. Ben her yeni jenerasyon konsol çıktığında bir evvelki jenerasyonu tanımlayan oyunların yeni aygıtlarda nasıl görüneceğini, yüksek kare süratiyle nasıl keyif vereceğini hayal eder dururum. PS5 sonrasıysa bu merakım hiç olmadığı kadar fazla. Zira yüksek grafik gücü, 4K, 120 HZ, HDR, ALLM, VRR, 3D Ses, süper DualSense üzere bir çok yeniliği bünyesinde barındırıyor bu canavar.

İşte tam da bu sebeple ve çuvalla para kazanmak için yapmış olabilirler Last of Us: Part 1’i. Doğal bunu da unutmadan ekleyelim: remake yaparken değiştirdikleri birinci şey oyunun ismi oldu. Onun dışında her şey tıpkı ya da daha fazlası. Yani bugün Last of Us oynayacak insan şayet oyunun bana nazaran hiç de adil olmayan fiyatını karşılayabiliyorsa geriye dönüp Remaster oynamasın, TloU Part 1’i oynayarak yıllardır duyduğu lakin pek de merak etmediği bu baş yapıtı en harika formuyla deneyimlesin.

“Mükemmel” derken neyi kastediyorum? Natürel ki öncelikle grafikler. Basitçe anlatmak gerekirse Part 2 oyun motorunu al Part 1’e entegre et. Yapılan bu üzere görünüyor. Orijinal’le karşılaştırıldığında dağlar, Remaster’lar karşılaştırıldığında zirveler kadar fark var grafik alanında. Burada bahsettiğim yalnızca daha yüksek çözünürlüklü kaplamalar, daha yüksek sayıda poligon barındıran karakterler değil. Zatan çok süratli akan sekanslarda o ayrıntılara çok dikkat etme bahtınız olmuyor. Gelin görün ki PS5’in gücü sayesinde ekranda çok daha fazla hareket görmeniz mümkün kılınmış. Bu illa daha fazla zombi ortalıkta koşturuyor demek değil. Çimenler, ağaçların yaprakları, yansımalar, alevlerin büyüklüğü… Bu usul aklınıza gelebilecek her ayrıntı Part 1’de çok daha canlı, çok daha gerçekçi. Etraftaki dünyanın yalnızca bir sinema seti olmadığı algısını yaratabilecek kadar ayrıntı var her yerde. Bu da Part 1’i mutlaka göz alıcı hale getiriyor.

Ama asıl bomba yeni kuşak teknolojilere verilen dayanak sanırım. Bir PS5 oyununu Performans modunda kilidi açık kare suratı ve VRR (Variable Refresh Rate) oynamak hakikaten etkileyici. E natürel bunun için en son PS5 yazılımına (ki Part 1 oynayacaksanız zati kurmalısınız) ve 4K, 120 Hz, VRR dayanaklı bir televizyona ya da monitöre gereksiniminiz var. Şayet böyler bir aygıta sahipseniz son derece tatmin edici görsel bir şölene hazır olun derim. Oyunun bir PS5 klasiği olarak bir de Fidelity modu var. Bugüne kadar hiç bir PS5 oyununda kullanmadığım, kullanma muhtaçlığı hissetmedim bir mod bu. Fidelity modu, çözünürlükten taviz vermeden 4K manzara pompalayan lakin bunu yaparken aygıtın gücü dahilinde 40 kare üzere bir suratı hedefliyor. İki modu karşılaştırdığımda ekran imgesi almak dışında bir işe yaramayacağına kanaat getirdiğim için ben oyunu performans modunda en az 60, vakit vakitse 80 kare / saniye suratlara çıkan performans modunda oynamayı tercih ettim.

Erişilebilirlikte Sanayi Standardı!

Naughty Dog, Part 1’in imal sürecinde grafikler şöyle olacak, sesler bu türlü olacak, DualSense’i gırtlağına kadar sömüreceğiz dese de en çok övündüğü şey, altını çizdiği farklılık Erişilebilirlik özellikleriydi. Aslında buna hiç şaşırmadım zira Part 2’de de tıpkı şeyi vurguluyorlardı. Part 1’î yepyeni ve remaster’ından ayıran yegane şey de bu aslında.

Yani bir oyun düşünün her bölümden, her türlü pürüze sahip oyuncuları bağrına basabilsin. Gözlerinde, kulaklarında, ellerinde çeşitli mahzurları bulunan tüm oyuncuları macerasına ortak edebilsin; onların da bu kusursuz dünyaya adım atabilmelerine hatta koşarak sona ulaşmalarına imkan tanıyabilsin. TLoU Part 1 işte bu türlü bir oyun.

Oyunun erişilebilirlik ayarları tüm Ayarlar sekmesinin yarısından fazlasını kaplıyor. Bu nedenle ne hepsini yazmam mümkün ne de sizin sıkılmadan okumanız. Fakat aklınıza ne gelirse var bu ayarlarda. Quick Event’leri kolaylaştırmak da mümkün, bulmacaları atlamak da.. İster harita yardımcısını açabilirsiniz, iste kameranın istikametinin daima maksada gerçek olmasını sağlayabilirsiniz. Düşmanların farkındalık düzeylerini mi görmek istiyorsunuz? Mermisi biten silahı elle değiştirmekten sıkıldınız mı? Zombilerin başlarına kafalarına nişan almak sıkıntı mu geliyor? Toplanacak eşyaları görene kadar canınız mı çıkıyor? Bina zirvelerinden düşüp ölmek sizi canınızdan mı bezdirdi? Hepsinin tahlili bu ayarlarda. Yani hiç bir fiziki manisi olmayan oyuncuların bile, bilhassa oyunun birinci 2 veriyonunu bitirmiş oyuncuların senaryodan daha fazla keyif almak ismine değiştirebileceği bir çok ayar var Erişilebilirlik kısmında. Hele bir tanesi var ki yaradanın bir lütfu: Auto Pickup. Ne harika birşeysin sen o denli. Dolapları açıp ya da masalara yanaşıp her nesneyi tek tek alacağınıza, yanaşın dolaba, ilişin masaya bırakın Joel toplama işini otomatik yapsın. Sözüme inancın ve oyunu açar açmaz bu seçeneği etkin hale getirin.

DualSense’ten Evvel DualSense’ten Sonra

Eh bir de Dualsense var. Ne özelliği varsa kullanmışlar Part 1’de. Her PS5 incelemem de birebir şeyleri tekrarlamaktan benim kadar sizin de sıkıldığınızı varsayarak burayı pas geçiyorum. Yyine de harika haptic motor, gerilme hissiyatlı tetikler vb vb 🙂 Ancak bir şey var ki çok enteresan. Konuşmaları hissetmek! Evet hissetmek. “O nasıl oluyor” sorusunun yanıtını burada yazarak anlatmam pek mümkün değil. Basitçe ve anlamsızca anlatmak gerekirse oyun karakterlerin konuşmalarında sözlere yaptıkları vurguya, ses tonuna nazaran DualSense’in titreşim motorlarını uyarıyor. O motorlar da konuşmanın akışını, değerini, yapılan vurguları ellerinize hissetmenizi sağlıyor. Çok mu gerekli? Hayır, değil. Fakat çok enteresan. Natürel tekrar bunu işitme engelli oyuncuları düşünerek yaptığını fark ediyoruz Naughty Dog’un. Salt alt yazı okuyarak karakterin o anda vermek istediği bildirisi, aktarmak istediği duyguyu bir nebze de olsun anlatmaya yarıyor bu özellik.

Kratos & Atreus’tan evvel Joel & Ellie vardı

Zamanında Cory Barlog’un da itiraf ettiği üzere Kratos & Atreus’tan evvel o yolu kaldırım taşlarıyla döşeyen şahıslar Joel ve Ellie’ydi. Baba – evlat ilişkisininin işlendiği, bir babanın çocuğunu korumak ismine neleri riske atabileceğinin gösterildiği, bunu oyunun ana konusunun tahminen de en değerli modülü haline getirildiği bir oyundu Last of Us. Bu özelliği Part 1’de de tıpkı haliyle. Yani oyunu hiç bir şey için oynamayacaksanız bile Joel ve Ellie ortasında oyun boyunca gelişen o alakayı deneyimlemek için oynamalısınız. Benim için yepyeni oyunla Part 1 ortasındaki temel fark bu aslında. O gün oynadığımda bile beni çok duygulandıran Last of US, bugün 5 yaşında bir kız çocuğu babası olarak oynadığımda daha evvel hissettiklerimi x5 yaptı. Oyunun açılış anlarında yaşananlar, oyunun 15 unutulmaz saati içerisinde olanlar ve bizi Last of US Part 2’ye götüren olaylar zincirinin bilhassa son halkaları duygusal olarak da sizi hayli ağır bir maceranın içine atıyor.

Ben ne makûs başlangıçları ne berbat sonları seviyorum. Sinema izlerken bile sonu makus bitiyorsa hudut oluyorum, üzülüyorum, “keşke izlemeseydim” diyorum. Last of Us az evvel bahsettiğim yüksek his yoğunluğu nedeniyle oyuncuyu oradan oraya savuruyor. Muhakkak Part 2 kadar karamsar bir oyun değil Part 1. Ortada sırada keyifli olmanıza da müsaade veriyor en azından. Tam da bu sebeple Part 1 bende “keşke oynamasaydım” tesiri yaratmadı. Lakin içimi tarifsiz bir memnunlukla doldurmadığı da kesin.

“Keşke oynamasaydım” tesiri yaratmamasının esas nedeni Part 2’de sıtkımın sıyrıldığı Ellie’den diğeri değil aslında. Bir karakterin altı bu kadar mı uygun doldurulur? Her hareketinde, her konuşmasında, yaptığı her şeyde bir mana yüklü. Bir de o kadar esprili ki! Seriye Part 2 ile başlayanları Part 1’de katiyetle mükemmel bir süpriz bekliyor. Ellie konuşsun, bir şeylere yorum yapsın, 3.karakterlere laf soksun, Joel’e bir kere daha takılsın diye dört gözle bekliyorsunuz. Daha oyunun nispeten birinci çeyreğindeki bir sahnede Joel zombinin üzerine kapıyı kapattığında ve ayakkabısına teğe uzuv yapıştığında “Ayakkabının üzerinde biri var” diyerek bir kaç saniye evvelki tansiyonlu kovalamacanın geriliminden beni hızımdaki tebessümle çıkaran Ellie konuşmasında kim konuşsun? Onlarca örnekten yalnızca biri bu. Hengame ederken de şirin, latife yaparken de şirin. Hislerini paylaşırken nitekim sizi o anın içine çeken muhteşem sevilesi bir karakter. Velhasıl Part 2’deki Ellie’yle Part 1’dekinin uzaktan yakından alakası yok. Çocuklar oyunlarda da hiç büyümese de daima şirin kalsalar diye düşünmek için en geçerli sebep Last of Us olsa gerek.

The Last of Us Part 1 için rahatlıkla “bu oyunun oynanması gereken versiyonu budur” diyebilirim, artık bu baş yapıtı her zamankinden de etkileyici biçimde deneyimleme bahtına sahibiz.